آموزش تست قطعات الکتریکی برد موبایل
برای بررسی صحبت عملکرد هریک از قطعات موجود بر روی برد موبایل شما به تجهیزات اندازه گیری خاصی نیازمند هستید، عمومی ترین و پرکاربرد ترین تجهیز قابل استفاده برای تعمیرکاران موبایل، مولتی متر می باشد، مولتی متر دستگاهی است برای اندازه گیری میزان ولتاژ، جریان، مقاومت قطعات مختلف. شما با استفاده از مولتی متر می توانید قطعات موجود بر روی برد موبایل را از نظر صحت عملکرد بررسی کنید.
از دیگر تجهیزات قابل استفاده و مفید برای تعمیرکاران موبایل دوربین های حرارتی می باشد، یکی از کاربردی ترین مدل های این دوربین های ترموویژن برای تعمیرکاران موبایل، مدل دوربین حرارتی موبایل اندروید و آیفون فلیر وان مدل FLIR One می باشد، شما با استفاده از این دوربین حرارتی می توانید تک تک قطعات را از نظر میران دما و اتلاف انرژی بررسی کنید، عموما زمانی که قطعاتی از برد موبایل یا تلفن های همراه دچار عیب می شوند، از خود گرمای بیش از حدی تولید می کنند که تعمیرکار می تواند از طریق این دوربین از این عیب باخبر شود.
لازم به ذکر است این دوربین حرارتی و دوربین ترموویژن برای موبایل های اندرویدی و iOS طراحی و ساخته شده است که یکی از مدرن ترین و پرفروشترین ترموویژن های ساخته شده برای متخصصان و تعمیرکاران است. این دوربین ترموویژن موبایل که به صورت یک افزونه یا همان gadget برای موبایل های دارای سیستم عامل اندروید و در ورژنی دیگر برای اپل طراحی شده است این امکان را به شما میدهد که با کیفیت مطلوبی بتوانید از طریق سنسور این ابزارک و با تکنولوژی اینفرارد دمای سطوح مختلف را مشاهده کنید.
حال که تا حدودی با مولتی متر و همینطور دوربین حرارتی آشنا شدید، می توانید تست کردن قطعات را آغاز کنید:
1. مقاومت :
سلکتور مولتی متر را روی رنج اهمی ( Ω ) قرار می دهیم . این رنج ها معمولا اعداد 2M , 200K , 20 K , 2 K , 200 و 20M را دارا می باشند. اگر از ظرفیت مقاومت اطلاع داشته باشیم رنج مناسب را انتخاب نموده یعنی اگر زیر 200 اهم بود رنج 200 ، اگر بین 200 اهم تا 2KΩ بود رنج 2K و به همین ترتیب همیشه یک عدد بالاتر از ظرفیت مورد نظر را نتخاب می کنیم . دو پراب مولتی متر را باید به دو سر مقاومت وصل کنیم ، عدد دیده شده با پیشوند همان رنج ظرفیت مقاومت ماست یعنی اگر در اهم هستیم عدد دیده شده به اهم ، اگر در کیلو اهم هستیم عدد دیده شده در کیلو اهم و اگر در مگا اهم هستیم عدد دیده شده در مگا اهم است . حال چنانچه ظرفیت قطعه را نمی دانیم و بخواهیم با اندازه گیری با مولتی متر به دست آوریم از کمترین رنج یعنی 200 شروع به تست کرده و دو پراب مولتی متر را به دو پایه مقاومت متصل می کنیم اگر عددی در صفحه مولتی متر دیده نشد یک رنج بالا می رویم و آنقدر این کار را ادامه می دهیم تا در یکی از رنج ها روی صفحه مولتی متر عدد دیده شود به این ترتیب ظرفیت آن را تعیین می کنیم .
این نحوه تست کردن برای انواع مقاومت ها درست است یعنی چه برای تست مقاومت در الکترونیک عمومی و چه در زمینه گوشی های تلفن همراه ، اما نکته ای که نباید فراموش شود :
برای اندازه گیری ظرفیت، قطعه را باید از مدار خارج کنیم
2. خازن :
• خازن غیر الکترولیت : برای اندازه گیری ظرفیت خازن غیر الکترولیت با مولتی متر، محلی برای این کار در نظر گرفته شده است . به شکل زیر :
که در این صورت پایه های خازن را در آن محل اتصال می دهیم یا که از آن کانکتور دو سیم بیرون کشیده و مثل پراب ها به پایه های خازن اتصال می دهیم و مطابق آنچه که برای مقاومت گفته شد ، اگر ظرفیت خازن را بدانیم رنج مناسب را از بین ( 20µ – 2µ – 200n – 20n – 200p ) انتخاب می کنیم و باز عدد دیده شده در مولتی متر با پیشوند همان رنج انتخاب شده است و اگر ظرفیت را ندانیم از کوچکترین رنج یعنی 200p یکی یکی رنج ها را بالا می رویم تا در اولین رنجی که عدد روی صفحه مولتی متر دیدیم ، ظرفیت را می خوانیم و باز هم ذکر این نکته لازم است که به هیچ وجه ظرفیت قطعه را در مدار اندازه گیری نمی کنیم و قطعه را از مدار خارج کرده ، سپس این کار را انجام می دهیم .
• خازن الکترولیت : معمولا مولتی مترها توانایی اندازه گیری ظرفیت خازن های الکترولیت را ندارند و از مولتی متر می توان فقط جهت تست سالم بودن قطعه استفاده کرد . بدین صورت که مولتی متر را روی رنج دیود – بازر ( ) قرار داده دو پراب مولتی متر را به دو سر خازن متصل می کنیم ، که بوق لحظه ای شنیده می شود و اگر جای پراب ها را بر عکس کنیم دوباره بوق لحظه ای شنیده می شود و فورا قطع می گردد . در صورت خراب بودن قطعه ای، این قطعه بوق یکسره شنیده خواهد شد و یا اصلا بوق لحظه ای نمی شنویم . فقط باید بدانید که اگر پراب ها را به دو سر خازن الکترولیت متصل کرده و بوق نشنیدید ، ابتدا جای دو پراب را عوض کنید ، باز هم اگر هیچ عکس العملی نشان داده نشد خازن سوخته است و گرنه سالم است .
خازن های الکترولیت یاتانتالیم (TA) در انواع موبایل ها یا گوشی های تلفن همراه بیشتر در بخش های شارژ- آنتن و تغذیه دیده می شوند و کار اصلی آن ها تطبیق ولتاژ دو تست است .
3.سلف ( سیم پیچ ) :
اکثر مولتی مترها ، هانری متر ندارند و نمی توان ظرفیت سلف را با آن ها اندازه گیری کرد، فقط می توان از سلامت قطعه با خبر شد . سلف سالم روی رنج دیود – بازر وقتی پراب ها به دو سر آن متصل می شود ، مولتی متر بوق یکسره می زند و در غیر این صورت سلف سوخته است . باید گفت که سالم بودن سلف را می توان روی برد و در مدار تست کرد . البته توجه کنید که بعضی از سلف ها مثلا سلف مسیرنور گوشی N70 ممکن است وقتی که تست می شوند سالم نشان داده شوند ، اما ظرفیت آن ها دچار تغییر شده باشد . در همین مورد ذکر شده اگر ظرفیت این سلف تغییر کند نور LCD کم می شود اما وقتی با مولتی متر تست می شود ، بوق یکسره بزند و به ظاهر سالم باشد . در این صورت فقط این آثار را می شود از روی نقشه و با بررسی مسیرها چک کرد .
4. تست مسیر از روی نقشه :
یکی از مهم ترین تست ها در تعمیرات گوشی های تلفن همراه ، تست مسیرها و پیدا کردن نقاط قطع شده است . تصور کنید که روی نقشه و برد قطعات به شکل زیر باشند :
در این صورت برای تست وصل بودن مسیر و مطمئن شدن از این موضوع باید یک پراب مولتی متر را روی یکی از پایه های یکی از این سه قطعه مثلا R1 گذاشته با پراب دیگر به پایه های دو قطعه دیگر بزنیم . باید روی یکی از پایه های هر دو قطعه بوق یکسره بشنویم ، اگر در هر دو قطعه بوق نداشتیم پراب را عوض کرده و دوباره تست می کنیم . باز هم اگر در هر دو بوق نداشتیم و یا در یکی بوق نداشتیم ، قسمتی از مسیر قطع است که آن را سیم کشی می کنیم . در کل باید به یکی از دو سر هر دو قطعه بوق ممتد داشته باشیم . به هر کدام که بوق نداشتیم آن را با سیم به محل اتصال وصل می کنیم .
5. دیود :
روی رنج دیود- بازر دو پراب را به دو سر دیود وصل می کنیم . اگر روی صفحه مولتی متر عددی ظاهر نشد ، جای پراب ها را عوض می کنیم که درصورت سالم بودن قطعه باید عددی دیده شود که امپدانس دیده شده دردو سر دیود است . پس درکل دیود باید از یک جهت عدد نشان دهد اما از جهت دیگر نه و در غیر این صورت یعنی اگر از هر دو جهت عدد نشان دهد یا عدد نشان ندهد و یا بوق بزند دیود خراب است و این تست در مورد دیود معمولی ، دیود زنر و LED مانندهم میباشد. با این تفاوت که دیود LED در صورت سالم بودن جهتی که عدد نشان می دهد با نور بسیار کمی روشن می شود .
6. ترانزیستور BJT :
برای تست کردن ترانزیستور مولتی متر را روی رنج دیود- بازر قرار می دهیم . یکی از پراب ها را به صورت تصادفی روی یک پایه ترانزیستور قرارداده و پراب دیگر را به پایه های دیگر می زنیم . اگر عددی مشاهده نشد ، جای پایه مشترک را تغییر می دهیم . باز هم اگر روی دو پایه دیگر عدد ندیدیم پراب را عوض می کنیم . آنقدر این کار را انجام می دهیم تا وقتی که پراب را روی یک پایه ثابت نگه می داریم . در صورت اتصال پراب دیگر به هر کدام از پایه هابایدعددی روی صفحه مولتی متر دیده شود . دراین صورت پایه ای که پراب روی آن ثابت مانده پایه بیس ، پایه ای که عدد کوچکتری نشان می دهد پایه کالکتور و پایه ای که عدد بزرگتر را نشان می دهد پایه امیتر است . حال اگر پراب ثابت مانده روی پایه بیس پراب قرمز یعنی مثبت باشد ، ترانزیستور تیپ منفی یعنی NPN است و اگر پراب ثابت مشکی یعنی منفی باشد ، ترانزیستور تیپ مثبت یعنی PNP است . در صورتی که هر چقدر پراب ها را تغییر داده و جابجا کنیم اما عددی مشاهده نشود و یا بوق یکسره باشد، ترانزیستور سوخته است .
7. تست میکروفن :
برای تست کردن میکروفن گوشی های تلفن همراه مولتی متر را روی تست دیود- بازر قرار داده و پراب ها را از دو جهت به دو پایه میکروفون متصل می کنیم . عددی که روی صفحه مولتی متر دیده می شود ، از یک جهت باید حدود 0.5 تا0.9 و از جهت دیگر باید حدود 1.5 تا 1.9 باشد . در غیر این صورت میکروفون سوخته است .
8. تست بلندگو ( Speaker ) :
بلندگو یعنی همان قطعه ای که کاربر صدای دریافتی را از طریق آن می شنود . برای تست سالم بودن ابتدا روی رنج دیود بازر پراب ها را به دو سر آن وصل می کنیم که باید بوق یکسره بزند . اگر بوق نزند، بلندگو خراب است اما اگر بوق یکسره زد رنج را تغییر داده روی رنج مقاومتی 200Ω می گذاریم که مقدار اهمی که نشان می دهد باید حدود 25 الی 35 اهم باشد که اگر در این حدود نبود ، بلندگو خراب است .
9. تست بازر ( Buzzer ) یا IHF Speaker :
بازر همان قطعه ای است که صدای زنگ و موزیک گوشی از آن پخش می شود و در تست آن مثل بلندگو عمل می کنیم . یعنی ابتدا روی رنج دیود بازر از سلامت قطعه مطلع می شویم ، بعد رنج را روی 200Ω مقاومتی گذاشته ، مقداراهمی آن را اندازه گیری می کنیم که باید حدود 8 الی 12 اهم باشد که اگر خارج از این مقدار بود بازر خراب است .
نکته مهم در این قسمت این است که در بعضی از گوشی ها مثل نوکیا 1600 یا نوکیا 6030 و … بازرو بلندگو یکی می باشد، در این صورت مقدار اهمی قطعه باید مثل بازر باشد ، یعنی 8 الی 12 اهم