کولیس
به منظور اندازه گیری دقیق قطر ،  عمق شیار داخلی ، ارتفاع قطعات متفاوت ، قطر داخلی استوانه ها و … از وسیله ای به اسم کولیس استفاده می شود . کولیس ها بر حسب واحد اندازه گیری به دو دسته اینچی و میلی متری تقسیم بندی می شوند و می توان مقدار اندازه گیری شده را بر حسب میلی متر یا اینچ بیان کرد . ساختار اصلی کولیس به گونه ایست که از : پیچ تنظیم کننده ، یک خط کش درجه بندی شده و یک ورنیه متحرک با دو شاخک تشکیل شده است ، به طوریکه شاخک های کوچک به منظور اندازه گیری قطر درونی و شاخک های بزرگ به منظور اندازه گیری قطر بیرونی اجسام مختلف کاربرد دارند . به دلیل کاربرد های متفاوت ، کولیس ها در انواع مختلفی طراحی و ساخته می شوند .
انواع مختلف کولیس :

کولیس داخلی
کولیس خارجی
کولیس عقربه ای
کولیس ورنیه ای
کولیس دیجیتال
کولیس ریز سنج

طرز اندزه گیری به وسیله کولیس :
به منظور اندازه گیری قطر خارجی یا طول به شکل روبرو عمل می کنیم : برای اندازه گیری قطر یا طول جسم را در بین شاخک های بزرگ ثابت می کنیم ، به گونه ای که هر دو شاخک کاملا با بدنه جسم مورد نظر تماس داشته باشند . سپس با استفاده از ورنیه و خط کش اندازه طول یا قطر را مشخص می کنیم . حال باید مقدار درجات را از روی خط کش و کسر درجات را از روی ورنیه می خوانند . به منظور محاسبه کسر درجات ، آن مقدار از درجه ورنیه را میخوانند که دقیقا مقابل یکی از درجات خط کش قرار گرفته باشد .

به منظور اندازه گیری قطر داخلی به شکل روبرو عمل می کنیک : برای اندازه گیری قطر داخلی باید دو شاخک بالایی خط کش را به درون محفظه مورد نظر وارد می کنیم ، به طوریکه با جداره داخلی کاملا تماس داشته باشد . حال می توان مقدار اندازه گیری شده را خواند .